Wielki plan ochrony przyrody na Podkarpaciu. Pod lupą prawie pół miliona hektarów

Uniwersytet Rzeszowski zakończył pierwszy, kluczowy etap ogromnego projektu, który w najbliższych latach zmieni sposób ochrony podkarpackiej przyrody. Powstaną nowe mapy, cyfrowe opracowania i precyzyjne plany działań dla 13 obszarów chronionego krajobrazu.

To jeden z największych tego typu projektów w Polsce, ponieważ obejmie niemal pół miliona hektarów.

Kluczowa instrukcja ochrony

Naukowcy z Uniwersytetu Rzeszowskiego tworzą zaawansowaną metodykę badań. Dokument jasno określa jak analizować środowisko, aby uzyskać wiarygodne i porównywalne dane.

– Metodyka badań jest jak instrukcja. Wyznacza, co i w jakiej kolejności należy robić, jakie procedury stosować i jak prowadzić pomiary, by wynik był rzetelny – wyjaśnia prof. Krzysztof Kukuła, kierujący 15-osobowym zespołem badawczym.

To właśnie na jej podstawie powstanie pełna dokumentacja dla Obszarów Chronionego Krajobrazu (OCHK). Przedsięwzięcie jest finansowane z Funduszy Europejskich, a koszt projektu sięga 4 mln zł. Zakończenie prac zaplanowano na koniec 2027 roku.

470 tysięcy hektarów pod lupą

Obszary chronionego krajobrazu na Podkarpaciu obejmują 99 gmin i aż 470 tys. hektarów – od dolin rzek, przez lasy, po torfowiska i ciągi wzgórz. To tereny pełniące ważną rolę korytarzy ekologicznych, umożliwiających migrację roślin i zwierząt.

Aby precyzyjnie zbadać tak ogromny obszar, naukowcy podzielili go na siatkę prawie 7,5 tys. kwadratów o wymiarach 1 na 1 kilometr. W każdym z nich oceniane będą m.in. siedliska dużych ssaków, obecność cennych gatunków roślin, walory krajobrazowe oraz potencjał turystyczny i rekreacyjny.

Nowoczesne mapy i sztuczna inteligencja

Efektem badań będą cyfrowe mapy tematyczne dla każdego obszaru chronionego krajobrazu. Powstaną one w oparciu o GIS, czyli system informacji geograficznej, który pozwoli na stworzenie wielowarstwowych analiz.

– Opracowana metodyka pozwoli przygotować dokument z szeregiem warstw tematycznych. Pokaże on wartość przyrodniczą i krajobrazową Podkarpacia oraz zagrożenia dla korytarzy ekologicznych – mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego.

Co ważne, część analiz zostanie wykonana przy pomocy sztucznej inteligencji. AI ma wspierać automatyzację procesów, uczenie maszynowe i analizę ogromnych zbiorów danych. To jeden z pierwszych tak dużych projektów środowiskowych w regionie wykorzystujący taką technologię.

Co powstanie do 2027 roku?

Finalnie naukowcy przygotują syntetyczne opracowania waloryzacji terenów, a także rekomendacje dotyczące ich ochrony. – Dokładnie określimy stan zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Dzięki temu łatwiej będzie wskazać tereny najcenniejsze i zaplanować rozwój turystyki – podkreśla Magdalena Radecka-Gibała z UMWP.

Dla władz województwa projekt ma również znaczenie strategiczne. – Tereny cenne przyrodniczo to nasz wielki potencjał. Aby mądrze je wykorzystać, potrzebujemy nowoczesnych narzędzi planistycznych – mówi Anna Huk, członek zarządu województwa.

Projekt zapoczątkowany przez naukowców z Uniwersytetu Rzeszowskiego może stać się przełomem w zarządzaniu środowiskiem w regionie. Po raz pierwszy wszystkie podkarpackie OCHK-i będą opisane w sposób tak szczegółowy, porównywalny i oparty o najnowsze technologie. To nie tylko dokumentacja, ale też plan działania na lata, który ma realnie pomóc chronić podkarpacką przyrodę i jednocześnie wspierać rozwój turystyki.

(PAP)

Czytaj więcej:

Polska celuje w igrzyska olimpijskie w 2040 roku. Rzeszów w gronie miast gospodarzy?

Uniwersytet Rzeszowski zakończył pierwszy, kluczowy etap ogromnego projektu, który w najbliższych latach zmieni sposób ochrony podkarpackiej przyrody. Powstaną nowe mapy, cyfrowe opracowania i precyzyjne plany działań dla 13 obszarów chronionego krajobrazu.

To jeden z największych tego typu projektów w Polsce, ponieważ obejmie niemal pół miliona hektarów.

Kluczowa instrukcja ochrony

Naukowcy z Uniwersytetu Rzeszowskiego tworzą zaawansowaną metodykę badań. Dokument jasno określa jak analizować środowisko, aby uzyskać wiarygodne i porównywalne dane.

– Metodyka badań jest jak instrukcja. Wyznacza, co i w jakiej kolejności należy robić, jakie procedury stosować i jak prowadzić pomiary, by wynik był rzetelny – wyjaśnia prof. Krzysztof Kukuła, kierujący 15-osobowym zespołem badawczym.

To właśnie na jej podstawie powstanie pełna dokumentacja dla Obszarów Chronionego Krajobrazu (OCHK). Przedsięwzięcie jest finansowane z Funduszy Europejskich, a koszt projektu sięga 4 mln zł. Zakończenie prac zaplanowano na koniec 2027 roku.

470 tysięcy hektarów pod lupą

Obszary chronionego krajobrazu na Podkarpaciu obejmują 99 gmin i aż 470 tys. hektarów – od dolin rzek, przez lasy, po torfowiska i ciągi wzgórz. To tereny pełniące ważną rolę korytarzy ekologicznych, umożliwiających migrację roślin i zwierząt.

Aby precyzyjnie zbadać tak ogromny obszar, naukowcy podzielili go na siatkę prawie 7,5 tys. kwadratów o wymiarach 1 na 1 kilometr. W każdym z nich oceniane będą m.in. siedliska dużych ssaków, obecność cennych gatunków roślin, walory krajobrazowe oraz potencjał turystyczny i rekreacyjny.

Nowoczesne mapy i sztuczna inteligencja

Efektem badań będą cyfrowe mapy tematyczne dla każdego obszaru chronionego krajobrazu. Powstaną one w oparciu o GIS, czyli system informacji geograficznej, który pozwoli na stworzenie wielowarstwowych analiz.

– Opracowana metodyka pozwoli przygotować dokument z szeregiem warstw tematycznych. Pokaże on wartość przyrodniczą i krajobrazową Podkarpacia oraz zagrożenia dla korytarzy ekologicznych – mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego.

Co ważne, część analiz zostanie wykonana przy pomocy sztucznej inteligencji. AI ma wspierać automatyzację procesów, uczenie maszynowe i analizę ogromnych zbiorów danych. To jeden z pierwszych tak dużych projektów środowiskowych w regionie wykorzystujący taką technologię.

Co powstanie do 2027 roku?

Finalnie naukowcy przygotują syntetyczne opracowania waloryzacji terenów, a także rekomendacje dotyczące ich ochrony. – Dokładnie określimy stan zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. Dzięki temu łatwiej będzie wskazać tereny najcenniejsze i zaplanować rozwój turystyki – podkreśla Magdalena Radecka-Gibała z UMWP.

Dla władz województwa projekt ma również znaczenie strategiczne. – Tereny cenne przyrodniczo to nasz wielki potencjał. Aby mądrze je wykorzystać, potrzebujemy nowoczesnych narzędzi planistycznych – mówi Anna Huk, członek zarządu województwa.

Projekt zapoczątkowany przez naukowców z Uniwersytetu Rzeszowskiego może stać się przełomem w zarządzaniu środowiskiem w regionie. Po raz pierwszy wszystkie podkarpackie OCHK-i będą opisane w sposób tak szczegółowy, porównywalny i oparty o najnowsze technologie. To nie tylko dokumentacja, ale też plan działania na lata, który ma realnie pomóc chronić podkarpacką przyrodę i jednocześnie wspierać rozwój turystyki.

(PAP)

Czytaj więcej:

Polska celuje w igrzyska olimpijskie w 2040 roku. Rzeszów w gronie miast gospodarzy?