Znane nowe miejsce pomnika Wdzięczności Armii Radzieckiej. Kiedy przenosiny?

Na cmentarz przy Lwowskiej w Rzeszowie ma zostać przeniesiony pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej. Data przenosin wciąż nie jest znana. – Mieszkańcy za to nie zapłacą – słyszymy w urzędzie.

Znajdujący się od 1951 roku na pl. Ofiar Getta pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej wzbudza coraz większe kontrowersje wśród mieszkańców Rzeszowa. Protesty nasiliły się wraz z ubiegłorocznym atakiem wojsk rosyjskich na Ukrainę.

W pierwszą rocznicę rosyjskiej agresji – 24 lutego, monument został owinięty folią i „zaadresowany” do „wysłania” na Kreml. Aktywiści okleili go naklejkami z napisem „PRIORYTET” oraz z hasłem – „Sława Ukrainie”, w języku polskim i ukraińskim.

– Naszym celem było okazanie wsparcia Ukrainie, która jest niezawinioną ofiarą zbrodniczego ataku „rosji” i kremlowskiego reżimu – wyjaśniał wtedy Adam Kulpiński, współorganizator akcji.

Zgoda wojewody 

Zgodę na przeniesienie pomnika wydali już w kwietniu 2022 r. rzeszowscy radni. – To niedopuszczalne, aby monument znajdował się w Rzeszowie na równi z pomnikami wieszczów narodowych, patriotów i poległych w obronie ojczyzny – uważają aktywiści.

Prezydent Rzeszowa 30 listopada 2022 r. zwrócił się do wojewody podkarpackiego z prośbą o wyrażenie zgody na przeniesienie pomnika. – W piśmie z 16 stycznia wojewoda wyraził na to zgodę – potwierdza Michał Mielniczuk, rzecznik wojewody.

Monument zostanie przeniesiony na cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej przy ul. Lwowskiej. Pod uwagę brano też kwaterę wojenną żołnierzy radzieckich przy ul. Podkarpackiej w Zwięczycy. Ostatecznie wybrano pierwszą lokalizację.

Cmentarz znajduje się po prawej stronie ul. Lwowskiej, przy wylocie z Rzeszowa w kierunku Łańcuta. Pochowani są tam żołnierze zmarli podczas II wojny światowej. Znajdują się tam zbiorowe mogiły 2221 żołnierzy.   

Miasto nie zapłaci?

Przeniesienie pomnika miałoby nastąpić na mocy ustawy dekomunizacyjnej, która nakazuje m.in. usuwać takie monumenty z centrów miast. Koszty całej operacji oszacowano wstępnie na ok. 3 mln zł.

Kiedy to nastąpi? Nie wiadomo. Miastu się nie spieszy, bo liczy, że całą operację finansową na swoje barki weźmie np. IPN. – Na taki wydatek nie możemy sobie pozwolić, a czas nas w żaden sposób nie nagli – wyjaśnia Artur Gernand z Kancelarii Prezydenta Rzeszowa.

Miasto liczy więc na to, że to IPN zorganizuje i zapłaci za całe przedsięwzięcie. Rozmowy na ten temat osobiście prowadzi prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek z Dariuszem Iwaneczko, dyrektorem rzeszowskiego oddziału IPN.

– Zależy nam na tym, aby nasi mieszkańcy za to nie płacili – podkreśla Gernand. – My takich pieniędzy w budżecie nie mamy. Sfinansowanie przenosin pomnika zadeklarował natomiast prezes centrali IPN – mówi Katarzyna Gajda-Bator z IPN w Rzeszowie. 

Temat pomnika odżył po napaści Rosji na Ukrainę. W Rzeszowie powstał społeczny komitet, który zbierał pieniądze na jego wyburzenie. W marcu ubiegłego roku zorganizowano nawet ciężki sprzęt, by go usunąć. Przenosiny zatrzymała policja.

(saba)

[email protected]